ការសិក្សាអំពីបុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ

        កាលវិវត្តន៍នៃប្របវត្តិសាស្ត្រ

1.    កាលវិវត្តន៍នៃប្រវត្តិសាស្ត្រ គឺជាកាលមួយដែលយើងត្រូវដឹងអំពីមនុស្ស ដំបូងគេនៅក្នុងសង្គមដែនដី ។

2.    យើងបានចាំទុកថាដែនដីនេះជាទឹកដីរបស់យើងដែលកើតចេញពី ក្រុមមនុស្សនៃបេឡាណាសៀន និង ឥណ្ឌូនេសៀន ។

3.    មនុស្សទាំងពីរក្រុមនេះ  (បេឡាណាសៀន និង ឥណ្ឌូនេសៀន) ជាអ្នកបង្កើត និង មានការរស់នៅក្នុងទឹកដីនេះ ។

បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ

4.    បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ គឺជាការសិក្សាអំពីដំណើរប្រវត្តិនៃមនុស្សនៅលើទឹកដីដែលមានការកំណត់បែបណាមួយ ។

5.     បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ ពុំទាន់មានការសរសេរ ហើយគេអាចដឹងវាបាន គឺយកកំណាយដែលជាការកាយដី ឬ វត្ថុតាង ដើម្បីយកទៅសិក្សា ដោយក្រុមបុរាណវិទ្យា និង ចិត្តវត្ថុវិទ្យា ដែលមានតាំងពីសម័យបារាំង និង ក៏បានបន្តៗមកទៀត ។

ស្ថានីយ៍បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ

6.    ចំពោះស្ថានីយ៍បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រវិញ គឺយើងមានច្រើនណាស់​ ដែលបានបញ្ជាក់ថាយើងបានកើតឡើងនៅលើទឹកដីនេះ ។

7.    ទីតាំងដែលជាស្ថានីយ៍បុរេប្រវត្តិនោះ គឺ សំរោងសែន និង អន្លង់ផ្តៅដែលស្ថិននៅក្នុងខេត្តកំពុងឆ្នាំង និង មួយទៀតនៅតំបន់ម្លូព្រៃនៃខេត្តព្រះវិហារ ។

8.    ទីតាំងទាំងនេះ គឺជាតំបន់មួយដែលស្ថិននៅក្នុងតំបន់ទឹកលិច ដែលគេបានរកឃើញនូវឆ្នឹងមនុស្ស និង សម្ភារៈប្រើប្រាស់មួយចំនួនដូចជា កន្ដៀវ ដែក សន្ទូច សម្ភារៈដែលគេធ្វើពីឆ្អឹង គេក៏បានរកឃើញឆ្អឹងសត្វធំនៅក្នុងព្រៃ និងនៅក្នុងទឹកដែលគេយកមកប្រើប្រាស់ជាសម្ភារៈផ្ទះបាយជាដើម ។

9.    គេក៏អាចដឹងបានថា ឆ្អឹងមនុស្ស និង រុក្ខជាតិដែលស្ថិតនៅសំរោងសែន និង អន្លង់ផ្តៅជាខ្មែរ ព្រោះគេបានប្រៀបធៀបនៅឆ្អឹង ព្រមទាំងលលៀក្បាលមនុស្សខ្មែរពេលបច្ចុប្បន្ននេះដែលមានលក្ខណៈដូចគ្នា ។

10. ការធ្វើកំណាយទាំងនេះ វាបានបង្ហាញឱ្យឃើញថា មនុស្សខ្មែរយើងធ្លាប់រស់នៅសំរោងសែន អន្លង់ផ្តៅ និង ម្លូព្រៃ ។

11. ដោយខ្មែរយើងសម័យកាលនោះចេះធ្វើស្រែប្រសា ចេះនេសាទ ឱ្យតម្លៃស្ត្រី គោរពចាស់ទុំ គោរពមេបា គោរពចាស់ទុំតាមលំដាប់ ហើយវាជាអរិយធម៌មួយនៅសំរោសែនដែលមានភាពរុងរឿងបើប្រៀបធៀបទៅនឹងអរិយធម៌អាស៊ីខាងត្បូង ។

12. ពួកគេចេះធ្វើស្រែ បញ្ជូនទឹកតាមស្រែ ធ្វើដំណើរតាមទឹកបានល្អ ចំពោះអរិយធម៌ដែលគេឱ្យតម្លៃទៅលើមនុស្សស្រីច្រើន ចាស់ទុំ និងអ្នកបានជួយកិច្ចការសង្គមបានច្រើនឱ្យបានក្លាយទៅជាមេដឹកនាំ អ្នកគ្រប់គ្រង -ល- ។

13. បន្ទាប់ទៀតនោះ យើងក៏បានឃើញនៅស្ថានីយ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ចំណាស់មួយ ដែលស្ថិតនៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង នៅក្នុងរូងភ្នំមូយមានអាយុកាល ៤០០០ ឆ្នាំមុនគ.ស.  ។

14. រូងភ្នំដែលមានអាយុកាល ៤០០០ ឆ្នាំមុនគ.ស.   គេបានរកឃើញសំបកខ្ចង ខ្ចៅ ដែលជាសំណល់ផ្ទះបាយ ។

15. នៅក្នុងកាលមុនភ្នំនេះ គឺជាកោះដែលមានមនុស្សបរិភោគខ្ចងខ្ចៅនៅទីនោះ ក្រោយមកទៀតវាក៏បានស្រកចុះចេញពីកោះទៅជាទួលហើយបានក្លាយជាភ្នំ ។

16. ចំពោះស្ថានីយ៍ទាំងអស់នេះ គឺស្ថិតនៅមាត់ទឹកដែលមានស្ថានីយ៍សំរោងសែន អន្លង់ផ្តៅ ម្លូព្រៃ និងបាត់ដំបងនេះក៏ដូចគ្នាដែរ​ ។

17. ឥឡូវនេះ យើងនឹងឃើញមូយទៀតនៅអណ្តើកហែម ជាការឃើញក្បាលល្ងៀងមួយទៀតនៅខេត្តកំពត វាបានបញ្ជាក់ផងដែរថា មនុស្សយើងស្ថិតនៅនឹងរូងភ្នំមែនតែជាកោះ ។

18. មួយទៀត គេក៏អាចសិក្សាបានអំពិយុគសម័យ មានយុគសម័យថ្មអំបែង ថ្មរលីង លោហៈ តាមរយៈសម្ភារៈដែលគេបានរកឃើញ ។

19. ស្ថានីយ៍ពីរកន្លែងដែលខ្មែរយើងបានរកឃើញថា រស់នៅលើកោះនោះ គឺខេត្តបាត់ដំបង និង ខេត្តកំពត ។

20. រយៈកាល ៤០០០ ឆ្នាំមុនគ.ស. កន្លងទៅដែនដីខ្មែរយើងជាដែនដីនៃកោះ ក្រោយពីសមុទ្ររីត្រូវាបានរីងអស់ទៅ វាក៏បានក្លាយទៅជាដែនដីមួយនេះ និងបានបន្សល់ទុកនៅបឹងទន្លេសាបដ៏ធំមួយ ។

21. បានជាយើងពោលថា យើងបានរស់នៅ ៤០០០ មុនគ.ស.ហើយនោះ ព្រោះគេបានឃើញថ្មបែកនៅស្រែស្បូវ គេក៏បានយកថ្មអំបែងនោះទៅពិសោធន៍ គេក៏ដឹងថាទីនោះបានស្ថិតនៅ ៤០០០ ឆ្នាំមុនគ.ស. មកហើយ ។

22. ជាចុងក្រោយ ស្ថានីយ៍ជាបុរេប្រវត្តិសាស្ត្រទាំងអស់ បានប្រាប់យើងឱ្យដឹងថា ជនជាតិខ្មែរយើងមិនមែនជាជាតិសាសន៍មួយ ដែលរត់មកពីប្រទេសណាមួយនោះទេ គឺយើងបានរស់នៅទីនេះ ៤០០០ ឆ្នាំមុនគ.ស មកម្ល៉េះ ។

23. យើងត្រូបដិសេធនូវចំណុចមួយដែលគេបានលើកឡើងថា ខ្មែរជាជាតិសាសន៍ឥណ្ឌាមករស់នៅប្រទេសខ្មែរ ហើយបាននាំយកសាសនាពីរមកជាមួយ គឺ ព្រហ្មញ្ញសាសនា និង ព្រះពុទ្ធសាសនានោះ ពីព្រោះខ្មែរយើង គឺកើត រស់ និងអភិវឌ្ឍនៅលើទឹកដីខ្មែរដោយខ្លួនឯង ៕

    ដកស្រង់ពីលោកគ្រូ សំបូរ មាណ្ណារ៉ា

    សរសេរដោយ អ៊ិន ពិសី

ដ